Lỗi HTTP 404 Not Found là gì? Nguyên nhân và Cách khắc phục Hiệu quả

Khi duyệt web, chắc hẳn không ít lần bạn gặp phải thông báo "404 Not Found" hoặc "Trang không tìm thấy". Đây là một trong những mã trạng thái HTTP phổ biến nhất và có thể gây khó chịu cho người dùng cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến website nếu không được xử lý đúng cách. Lỗi HTTP 404 Not Found là một mã phản hồi tiêu chuẩn của giao thức HTTP, cho biết rằng trình duyệt đã có thể kết nối với máy chủ của website, nhưng máy chủ không thể tìm thấy tài nguyên (trang web, tệp tin) mà người dùng yêu cầu.

Hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục lỗi 404 là rất quan trọng đối với cả người dùng cuối và đặc biệt là các quản trị viên web (Web Administration) và chuyên gia SEO để đảm bảo trải nghiệm người dùng tốt và duy trì "sức khỏe" của website.

Lỗi HTTP 404 Not Found là gì?

HTTP 404 Not Found là một mã trạng thái (status code) thuộc nhóm lỗi phía máy khách (Client Error 4xx). Nó có nghĩa là:

• Client (Trình duyệt của bạn) đã có thể giao tiếp với Server (Máy chủ của website).
• Tuy nhiên, Server không thể tìm thấy tài nguyên cụ thể mà Client yêu cầu tại URL đó.

Nói cách khác, liên kết bạn nhấp vào hoặc URL bạn gõ vào trình duyệt đang trỏ đến một vị trí không tồn tại trên máy chủ. Thông báo lỗi 404 có thể hiển thị dưới nhiều hình thức khác nhau tùy thuộc vào website, ví dụ:

• "404 Not Found"
• "Error 404"
• "HTTP 404"
• "The requested URL [URL] was not found on this server."
• "Page Not Found"
• "Trang không tìm thấy"
• Các trang 404 tùy chỉnh với thiết kế riêng của website.

Điều quan trọng cần lưu ý là lỗi 404 không có nghĩa là máy chủ bị lỗi hoặc không thể truy cập (đó thường là lỗi 5xx). Nó chỉ đơn giản là tài nguyên cụ thể không có ở đó.

Nguyên nhân phổ biến gây ra lỗi HTTP 404

Có nhiều lý do khiến bạn hoặc người dùng của bạn gặp phải lỗi 404:

1. URL bị gõ sai hoặc lỗi chính tả: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất từ phía người dùng. Một ký tự sai trong URL có thể dẫn đến lỗi 404.
2. Trang web hoặc tệp tin đã bị xóa hoặc di chuyển: Chủ sở hữu website có thể đã xóa trang đó hoặc di chuyển nó sang một URL mới mà không thiết lập chuyển hướng (redirect) đúng cách.
3. Liên kết bị hỏng (Broken Link):
   • Liên kết nội bộ (Internal Links): Các liên kết trên chính website của bạn trỏ đến các trang khác trên cùng website nhưng URL đích đã thay đổi hoặc không còn tồn tại.
   • Liên kết bên ngoài (External Links): Các website khác liên kết đến một trang trên website của bạn nhưng trang đó đã bị xóa hoặc URL đã thay đổi.
4. Thay đổi cấu trúc URL (Permalink Changes): Nếu cấu trúc URL của website bị thay đổi (ví dụ: khi chuyển đổi CMS hoặc cập nhật cài đặt permalink) mà không có chuyển hướng 301 thích hợp, các URL cũ sẽ dẫn đến lỗi 404.
5. Vấn đề với Caching: Đôi khi, trình duyệt hoặc proxy có thể lưu trữ (cache) một trang 404 và tiếp tục hiển thị nó ngay cả khi trang thực sự đã được khôi phục.
6. Quyền truy cập tệp tin không chính xác (Incorrect File Permissions): Mặc dù hiếm gặp hơn, nếu quyền truy cập của một tệp hoặc thư mục trên server được đặt không chính xác, server có thể không cho phép truy cập và trả về lỗi 404 (hoặc lỗi 403 Forbidden).
7. Vấn đề với cấu hình DNS (Domain Name System): Nếu tên miền chưa được trỏ đúng cách đến máy chủ hosting hoặc nếu có sự thay đổi DNS chưa được lan truyền hoàn toàn, trình duyệt có thể không tìm thấy trang và gây ra lỗi tương tự 404. Tuy nhiên, đây thường là lỗi liên quan đến việc không tìm thấy server hơn là không tìm thấy tài nguyên trên server.
8. Tên miền đã hết hạn hoặc không được gia hạn.
9. Plugin hoặc theme bị lỗi (đối với các CMS như WordPress): Một plugin hoặc theme bị lỗi đôi khi có thể can thiệp vào cách URL được xử lý và gây ra lỗi 404 không mong muốn.
10. Vấn đề với tệp .htaccess (đối với server Apache): Cấu hình sai trong tệp .htaccess có thể ảnh hưởng đến việc viết lại URL (URL rewriting) và dẫn đến lỗi 404.

Ảnh hưởng của lỗi HTTP 404

Lỗi 404 không chỉ gây khó chịu mà còn có thể có những tác động tiêu cực:

• Trải nghiệm người dùng kém (Poor User Experience): Người dùng truy cập vào một trang và gặp ngõ cụt sẽ cảm thấy thất vọng và có khả năng rời bỏ website của bạn.
• Ảnh hưởng đến SEO (Search Engine Optimization):
  • Crawl Budget Waste: Các công cụ tìm kiếm (như Googlebot) sẽ lãng phí tài nguyên thu thập dữ liệu (crawl budget) trên các trang 404 thay vì các trang quan trọng khác.
  • Mất Link Juice: Nếu các backlink chất lượng trỏ đến các trang 404, giá trị SEO từ các liên kết đó sẽ bị mất.
  • Tỷ lệ thoát cao (High Bounce Rate): Người dùng rời đi ngay sau khi gặp lỗi 404 có thể là một tín hiệu tiêu cực cho các công cụ tìm kiếm.
  • Mặc dù Google nói rằng các lỗi 404 riêng lẻ không trực tiếp làm giảm thứ hạng website của bạn, nhưng một số lượng lớn lỗi 404 hoặc các lỗi 404 trên các trang quan trọng có thể là dấu hiệu của một website được bảo trì kém, ảnh hưởng gián tiếp đến SEO.
• Giảm tỷ lệ chuyển đổi: Nếu người dùng không thể tìm thấy thông tin sản phẩm, dịch vụ hoặc trang đích quan trọng, họ sẽ không thể thực hiện hành động mong muốn (mua hàng, đăng ký).
• Mất uy tín thương hiệu: Một website có nhiều lỗi 404 tạo cảm giác thiếu chuyên nghiệp và không đáng tin cậy.

Cách khắc phục lỗi HTTP 404

Cách khắc phục lỗi 404 phụ thuộc vào việc bạn là người dùng cuối hay chủ sở hữu/quản trị viên website.

Dành cho Người dùng cuối:

1. Làm mới (Refresh) trang: Đôi khi lỗi 404 chỉ là tạm thời. Nhấn F5 hoặc nút refresh trên trình duyệt.
2. Kiểm tra lại URL: Đảm bảo bạn đã gõ đúng URL, không có lỗi chính tả hoặc ký tự thừa/thiếu.
3. Xóa cache và cookie của trình duyệt: Trình duyệt có thể đang lưu trữ một phiên bản lỗi của trang.
4. Sử dụng công cụ tìm kiếm của website: Nếu website có thanh tìm kiếm, hãy thử tìm kiếm trang hoặc thông tin bạn cần.
5. Tìm kiếm trên Google (hoặc công cụ tìm kiếm khác): Gõ từ khóa liên quan đến trang bạn muốn tìm cùng với tên website. Google có thể đã lập chỉ mục phiên bản đúng của trang hoặc một trang tương tự.
6. Kiểm tra URL gốc (Parent Directory): Nếu URL là example.com/folder1/folder2/page.html, hãy thử truy cập example.com/folder1/folder2/ hoặc example.com/folder1/ để xem liệu có thể tìm thấy trang từ đó không.
7. Liên hệ với chủ sở hữu website: Nếu bạn tin rằng trang đó nên tồn tại, hãy thông báo cho họ về lỗi 404.

Dành cho Chủ sở hữu Website / Quản trị viên Web:

1. Sử dụng Google Search Console (GSC):
   • GSC sẽ báo cáo các lỗi thu thập dữ liệu (Crawl Errors), bao gồm cả các lỗi 404 mà Googlebot phát hiện. Đây là công cụ quan trọng nhất để tìm và sửa lỗi 404.
   • Kiểm tra báo cáo "Phạm vi lập chỉ mục" (Index Coverage) hoặc "Trang" (Pages) để xem các URL bị lỗi 404.
2. Kiểm tra các liên kết nội bộ (Internal Links):
   • Sử dụng các công cụ như Screaming Frog SEO Spider, Ahrefs Site Audit, SEMrush Site Audit để quét website và tìm các liên kết nội bộ bị hỏng.
   • Sửa các liên kết này bằng cách cập nhật URL đúng hoặc xóa liên kết nếu trang đích không còn cần thiết.
3. Thiết lập Chuyển hướng 301 (301 Redirects):
   • Nếu một trang đã bị xóa vĩnh viễn hoặc di chuyển sang một URL mới, hãy thiết lập chuyển hướng 301 từ URL cũ sang URL mới (hoặc một trang liên quan phù hợp).
   • Điều này giúp người dùng và công cụ tìm kiếm được dẫn đến đúng trang, đồng thời bảo toàn giá trị SEO của URL cũ.
   • Bạn có thể thiết lập chuyển hướng 301 thông qua tệp .htaccess (cho server Apache), cấu hình server Nginx, hoặc sử dụng plugin (ví dụ: Redirection cho WordPress).
4. Khôi phục trang đã xóa (nếu cần thiết): Nếu một trang quan trọng vô tình bị xóa, hãy khôi phục nó từ bản sao lưu website (Backup Website).
5. Tạo trang 404 tùy chỉnh (Custom 404 Page) hữu ích:
   • Thay vì hiển thị trang 404 mặc định nhàm chán của server, hãy tạo một trang 404 tùy chỉnh với thiết kế thân thiện, mang thương hiệu của bạn.
   • Trang 404 tùy chỉnh nên:
     • Thông báo rõ ràng rằng trang không tìm thấy.
     • Đưa ra lời xin lỗi một cách thân thiện.
     • Cung cấp thanh tìm kiếm.
     • Hiển thị các liên kết đến trang chủ, các trang quan trọng hoặc các bài viết phổ biến.
     • Có thể có một chút hài hước hoặc sáng tạo để giảm bớt sự khó chịu của người dùng.
   • Quan trọng: Trang 404 tùy chỉnh của bạn phải trả về mã trạng thái HTTP 404 thực sự, không phải 200 OK. Điều này để công cụ tìm kiếm biết rằng trang đó thực sự không tồn tại.
6. Kiểm tra cấu hình Permalink (đối với CMS): Nếu bạn sử dụng WordPress hoặc CMS khác, đảm bảo cấu trúc permalink được đặt đúng và thử lưu lại cài đặt permalink (điều này đôi khi giúp làm mới các quy tắc viết lại URL).
7. Kiểm tra tệp .htaccess: Nếu bạn nghi ngờ tệp .htaccess bị lỗi, hãy thử đổi tên nó tạm thời để xem vấn đề có được giải quyết không. Nếu có, bạn cần sửa lại các quy tắc trong đó.
8. Theo dõi log của server: Log của server có thể cung cấp thông tin chi tiết về các yêu cầu dẫn đến lỗi 404.
9. Sửa các liên kết bên ngoài trỏ đến website của bạn (nếu có thể): Nếu các website khác đang liên kết đến các trang 404 trên site của bạn, hãy cố gắng liên hệ với họ để yêu cầu cập nhật liên kết.
10. Đối với các lỗi 404 do xóa nội dung có chủ đích và không có trang thay thế phù hợp:
    • Nếu trang đó không còn giá trị và không có trang nào tương đương để chuyển hướng, việc để nó trả về lỗi 404 là hoàn toàn bình thường. Google sẽ dần loại bỏ nó khỏi chỉ mục.
    • Bạn cũng có thể sử dụng mã trạng thái 410 Gone nếu bạn muốn thông báo rõ ràng hơn cho công cụ tìm kiếm rằng trang đó đã bị xóa vĩnh viễn và sẽ không quay trở lại.

Các câu hỏi thường gặp (FAQ) về Lỗi HTTP 404

1. Lỗi 404 có làm hại đến thứ hạng SEO của tôi không?

   • Theo Google, các lỗi 404 riêng lẻ không trực tiếp làm tổn hại đến thứ hạng website của bạn. Chúng là một phần tự nhiên của web. Tuy nhiên, nếu website của bạn có quá nhiều lỗi 404, đặc biệt là trên các trang quan trọng hoặc các trang có nhiều backlink, điều đó có thể là dấu hiệu của một website được bảo trì kém và có thể ảnh hưởng gián tiếp đến trải nghiệm người dùng và cách Google nhìn nhận website của bạn. Các liên kết hỏng cũng làm lãng phí "link juice".

2. Sự khác biệt giữa lỗi 404 Not Found và Soft 404 là gì?

   • 404 Not Found: Server trả về mã trạng thái HTTP 404 chính xác, thông báo rằng tài nguyên không tồn tại.
   • Soft 404: Server trả về mã trạng thái HTTP 200 OK (nghĩa là trang được tìm thấy) cho một URL thực sự không có nội dung hoặc hiển thị một thông báo lỗi "không tìm thấy" tùy chỉnh, nhưng không phải là mã 404 thực sự. Điều này gây nhầm lẫn cho công cụ tìm kiếm vì chúng nghĩ rằng đó là một trang hợp lệ. Google Search Console sẽ cảnh báo về các lỗi Soft 404.

3. Tôi có nên chuyển hướng tất cả các lỗi 404 về trang chủ không?

   • Không nên. Đây là một thực hành không tốt. Việc chuyển hướng hàng loạt các trang 404 về trang chủ có thể gây nhầm lẫn cho người dùng (họ không biết tại sao lại bị đưa về trang chủ) và cũng không tốt cho SEO vì nó không cung cấp ngữ cảnh liên quan. Thay vào đó, hãy cố gắng chuyển hướng 301 đến các trang liên quan nhất có thể, hoặc tạo một trang 404 tùy chỉnh hữu ích.

4. Trang 404 tùy chỉnh của tôi có nên trả về mã trạng thái 200 OK không?

   • Không. Trang 404 tùy chỉnh của bạn phải trả về mã trạng thái HTTP 404 thực sự. Điều này để thông báo chính xác cho trình duyệt và công cụ tìm kiếm rằng trang được yêu cầu không tồn tại. Nếu nó trả về 200 OK, đó sẽ là một lỗi Soft 404.

5. Làm thế nào để Google biết một trang đã bị xóa và không còn là 404 nữa?

   • Nếu bạn đã xóa một trang và muốn nó biến mất khỏi kết quả tìm kiếm, việc để nó trả về lỗi 404 (hoặc tốt hơn là 410 Gone) là cách đúng. Googlebot sẽ thu thập lại URL đó, thấy mã lỗi và cuối cùng sẽ loại bỏ nó khỏi chỉ mục. Nếu bạn đã chuyển hướng 301 sang một trang mới, Googlebot sẽ hiểu rằng nội dung đã di chuyển và sẽ cập nhật chỉ mục của nó theo đó.

Xử lý lỗi 404 một cách chủ động là một phần quan trọng của việc duy trì một website chất lượng cao, thân thiện với người dùng và được tối ưu hóa cho công cụ tìm kiếm. Bằng cách thường xuyên kiểm tra và khắc phục các liên kết hỏng, cũng như cung cấp một trang 404 tùy chỉnh hữu ích, bạn có thể giảm thiểu tác động tiêu cực của các lỗi này.